Besjoch de boarne foar Neutrino

It '''neutrino''' is in [[subatomêr dieltsje|subatomêr]]-, [[elemintêr dieltsje]] sûnder lading. It hat in [[Spin (elemintêr dieltsje)|spin]] fan 1/2 dat it is in [[fermion]].

It neutrino is in [[lepton (subatomêr dieltsje)|lepton]]. De foarneamste wikselwurking (ynteraksje) dy't neutrino's sjen litte is de [[swakke kearnkrêft]]: neutrino's binne net gefoelich foar de [[sterke kearnkrêft]] of [[Elektromagnetisme|elektromagnetyske ynteraksjes]]. Lang waard dêrneist miend dat de [[massa (natuerkunde)|massa]] fan it neutrino nul wie, mar eksperimintele resultaten fan bygelyks de [[Super-Kamiokande]] detektor hawwe sjen litten dat se grutter as nul is. Sadwaande binne neutrino's ek bleatsteld oan de [[swiertekrêft]].

De measte neutrino's dy't de ierde berikke, komme fan de [[sinne]]. De sekonde wurdt elke [[kante sintimeter]] fan de [[romte (natuerkunde)|romte]] yn de omkriten fan de [[ierde (planeet)|ierde]], dy't streekrjocht op de rjochting fan de sinnestrielen stiet, passeard troch 65 miljard [[sinneneutrino]]'s. 
[[Ofbyld:FirstNeutrinoEventAnnotated.jpg|thumb|Earste waarnimming fan in neutrino yn in [[bellefet]], novimber [[1970]]. It neutrino, (dat net te sjen is) rekket in [[Proton (dieltsje)|proton]] (rjochts op foto) en feroaret yn in [[muon]] (de lange tinne streek fan de midden fan de foto ôf nei linksboppe). De koarte, justjes bûgde streek nei boppen is it proton. It tredde bûgde spoar nei linksûnder is fan in [[pi-meson]] dat ûntstien is troch de botsing fan it neutrino mei it proton.]]

Septimber 2011 melden ûndersikers fan it [[CERN]] yn [[Switserlân]] en de ''[[Laboratori Nazionali del Gran Sasso]]'' yn [[Itaalje]] dat hja, by it [[CERN Neutrinos to Gran Sasso|CNGS-eksperimint]], mooglik waarnomd hawwe dat heech-energetyske [[muon-neutrino]]'s in fraksje flugger as de [[ljochtsnelheid]] reizgje. Yn novimber 2011 hawwe ûndersikers fan CERN opnij mjitten dat dit dieltsje hurder giet as it ljocht. Dy ûntdekking soe de útgongspunten fan de [[relativiteitsteory]] fan [[Albert Einstein]] ûndermynje. Febrewaris 2012 makke CERN bekend dat by dy eksperiminten in net goed wurkjende [[ossillator]] en [[glêsfezel]]ferbining ta in legere of hegere útkomst fan de reistiid fan de neutrino's laat hawwe kinne. Nije mjittings yn maaie 2012 sille der útslútsel oer jaan moatte.

=== Trije generaasjes ===
Yn it [[Standertmodel]] kommme trije [[generaasjes fan de matearje|generaasjes]] neutrino's foar. De earste generaasje wurdt it ''neutrino'' neamd (ek wol ''elektron-neutrino'' of ''e-neutrino''), de twadde generatie ''[[muon-neutrino]]'' en de tredde ''[[tau-neutrino]]''. De neutrino's binne ferneamd nei de elektrysk laden [[lepton (subatomêr dieltsje)|leptonen]] út deselde generaasje: [[elektron]], [[muon]] en [[tau (lepton)|tau]]. Der bestiet foar eltse neutrino in [[anty-neutrino]]: [[antimatearje]].

{| class="wikitable vatop"
!colspan="2"|Neutrino
|rowspan="5"|&nbsp;
!colspan="2"|Antineutrino
|rowspan="5"|&nbsp;
|
|-
! '''namme'''
! '''symboal'''
! '''namme'''
! '''symboal'''
! '''massa'''
|-
| [[Elektron-neutrino]]
| <math>\nu_e</math>
| [[Elektron-antineutrino]]
| <math>\bar{\nu}_e</math>
| <2,5 eV
|-
| [[Muon-neutrino]]
| <math>\nu_\mu</math>
| [[Muon-antineutrino]]
| <math>\bar{\nu}_\mu</math>
| <170 keV
|-
| [[Tau-neutrino]]
| <math>\nu_\tau</math>
| [[Tau-antineutrino]]
| <math>\bar{\nu}_\tau</math>
| <18 MeV
|}

{{DEFAULTSORT:Neutrino}}
[[Kategory:Kwantummeganika]]